History of Finland

Suomen historia, heb Finse (Suomi) en Engelse talen

(Suomi)

Suomen historia on 1100-luvulta alkava ajanjakso, jolta on löydetty Suomea koskevia kirjallisia lähteitä – edeltävä aika on Suomen esihistoriaa. Geschiedenis van de geschiedenis van de geschiedenis van de geschiedenis van mijn leven. Muualla Euroopassa keskiajan lasketaan alkaneen jo 400-luvulla. Kirjallisten lähteiden harvuuden vuoksi 1100–1200-lukuja sanotaan usein Suomen varhaishistoriaksi.

(Engels)

De geschiedenis van Finland begint rond 9.000 voor Christus, tijdens het einde van de laatste ijstijd. Culturen uit het stenen tijdperk waren Kunda-, Comb Ceramic-, Corded Ware-, Kiukainen- en Pöljä-culturen. De Finse bronstijd begon rond 1500 voor Christus en de ijzertijd begon in 500 voor Christus en duurde tot 1300 na Christus. De Finse culturen uit de ijzertijd kunnen worden onderverdeeld in de Finse, Tavastiaanse en Karelische cultuur. De vroegste schriftelijke bronnen waarin Finland wordt genoemd, verschijnen vanaf de 12e eeuw, toen de katholieke kerk voet aan de grond begon te krijgen in Zuidwest-Finland.

Als gevolg van de Noordelijke Kruistochten en de Zweedse kolonisatie van enkele Finse kustgebieden werd het grootste deel van de regio vanaf de 13e eeuw een deel van het Koninkrijk Zweden en het rijk van de Katholieke Kerk. Na de Finse oorlog in 1809 werd Finland afgestaan ​​aan het Russische rijk, waardoor dit gebied het autonome Groothertogdom Finland werd. De lutherse religie domineerde. Het Finse nationalisme ontstond in de 19e eeuw. Het concentreerde zich op de Finse culturele tradities, folklore en mythologie, inclusief muziek en vooral de zeer kenmerkende taal en teksten die daarmee gepaard gaan. Een product uit deze tijd was de Kalevala, een van de belangrijkste werken uit de Finse literatuur. De catastrofale Finse hongersnood van 1866-1868 werd gevolgd door versoepelde economische regelgeving en uitgebreide emigratie.

In 1917 riep Finland de onafhankelijkheid uit. Een paar maanden later volgde een burgeroorlog tussen de Finse Rode Garde en de Witte Garde, waarbij de Blanken in de lente van 1918 de overhand kregen. Nadat de binnenlandse aangelegenheden zich hadden gestabiliseerd, groeide de nog steeds voornamelijk agrarische economie relatief snel. De betrekkingen met het Westen, vooral met Zweden en Groot-Brittannië, waren sterk, maar de spanningen met de Sovjet-Unie bleven bestaan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vocht Finland twee keer tegen de Sovjet-Unie, eerst zijn onafhankelijkheid verdedigend in de Winteroorlog en vervolgens de Sovjet-Unie binnenvallend in de Vervolgoorlog. Bij de vredesregeling stond Finland uiteindelijk een groot deel van Karelië en enkele andere gebieden af ​​aan de Sovjet-Unie. Finland bleef echter een onafhankelijke democratie in Noord-Europa.

In de tweede helft van zijn onafhankelijke geschiedenis heeft Finland een gemengde economie behouden. Sinds de economische bloei na de Tweede Wereldoorlog in de jaren zeventig behoort het Finse BBP per hoofd van de bevolking tot de hoogste ter wereld. De uitgebreide verzorgingsstaat van Finland van 1970 en 1990 verhoogde het aantal werknemers en uitgaven in de publieke sector en de belastingdruk die op de burgers werd gelegd. In 1992 werd Finland tegelijkertijd geconfronteerd met economische oververhitting en depressieve westerse, Russische en lokale markten. Finland trad in 1995 toe tot de Europese Unie en verving de Finse markka in 2002 door de euro. Volgens een peiling uit 2016 gaf 61% van de Finnen er de voorkeur aan geen lid te worden van de NAVO. Na de Russische invasie van Oekraïne in 2022 waren de cijfers aanzienlijk veranderd: 62% was vóór de toetreding van Finland tot de NAVO en 16% was tegen. Finland begon lidmaatschap van de alliantie na te streven en trad uiteindelijk op 4 april 2023 toe tot de NAVO.