Afganistan tarihi

Afganistan tarihi

Afganistan tarihi, yazılı olarak izleri bölgenin Ahameniş İmparatorluğu hakimiyeti altında olduğu MÖ 500'lü yıllara kadar süren bir tarihtir fakat MÖ 3000 ile 2000 yılları arasında topraklarında ileri düzeyde kentleşmiş bir kültürün varolduğuna dair kanıtlar da bulunmaktadır. Büyük İskender ve ordusu, Gaugamela Savaşı'nda Pers İmparatorluğu'nu yenilgiye uğrattıktan sonra MÖ 330 yılında Afganistan'a ulaştı. Greko-Baktrialılar, Mauryalılar, Kabil Şahiler, Kuşanlar, Seferîler, Samanîler, Gazneliler, Gurlular, Timurlar, Babürler, Hotakîler ve Dürraniler dahil birçok güçlü krallık, günümüz Afganistan topraklarında başkentler kurdular.

Son Afgan imparatorluğu olan Dürrani İmparatorluğu, 1747 yılında Ahmed Şah Dürrani'nin Paştun aşiretlerini birleştirmesiyle kuruldu. Zamanla Britanya ve Rusya imparatorlukları arasında bir tampon bölge konumuna gelen Afganistan, 1919'da göstermelik Britanya kontrolünden bağımsızlığını kazandı. Kısa süreli bir demokrasi denemesi, 1973'te darbe ve 1978'de komünist karşı darbesi ile sona erdi. Sovyetler Birliği, yönetimde kalmakta zorlanan Afgan komünist rejimini desteklemek için 1979 yılında uzun ve yıkıcı bir savaşı tetikleyerek ülkeyi işgal etti. SSCB, uluslararası güçlerin destekliği antikomünist mücahitler tarafından baskı altında kalınca 1989 yılında ülkeden geri çekildi. Bir dizi iç savaşın ardından Kâbil, 1996 yılında Talibanın kontrolüne geçti. Ülkedeki iç savaşı ve anarşiyi sona erdirmek için 1994 yılında ortaya çıkan Taliban, Pakistan tarafından desteklenen radikal bir hareketti.