History of Sudan

ซูดาน

ประวัติศาสตร์ซูดานหมายถึงดินแดนที่ปัจจุบันประกอบขึ้นเป็นสาธารณรัฐซูดานและรัฐซูดานใต้ ซึ่งได้รับเอกราชในปี พ.ศ. 2554 อาณาเขตของซูดานเป็นส่วนหนึ่งของภูมิศาสตร์ของภูมิภาคแอฟริกาที่ใหญ่กว่า หรือเรียกอีกอย่างว่า "ซูดาน" . คำนี้มาจากภาษาอาหรับ: بلاد السودان bilād as-sūdān หรือ "ดินแดนของคนผิวดำ" และบางครั้งก็ใช้กันอย่างแพร่หลายมากขึ้นโดยหมายถึงแถบยึดถือของแอฟริกาตะวันตกและแอฟริกากลาง

สาธารณรัฐซูดานสมัยใหม่ก่อตั้งขึ้นใน ค.ศ. 1956 และได้รับขอบเขตมาจากแองโกล-อียิปต์ซูดาน ซึ่งสถาปนาใน ค.ศ. 1899 สำหรับครั้งก่อนปี ค.ศ. 1899 การใช้คำว่า "ซูดาน" ใช้กับซูดานตุรกีและรัฐมาห์ดิสต์เป็นหลัก และการเปลี่ยนแปลงอาณาเขตระหว่างอียิปต์ทางตอนเหนือและภูมิภาคทางใต้ที่ติดกับยูกันดาสมัยใหม่ เคนยา และเอธิโอเปีย

ประวัติศาสตร์ยุคแรกของอาณาจักรกูชซึ่งตั้งอยู่ริมแม่น้ำไนล์ทางตอนเหนือของซูดาน มีความเกี่ยวพันกับประวัติศาสตร์ของอียิปต์โบราณ ซึ่งเป็นพันธมิตรทางการเมืองในหลายยุคสมัยของราชวงศ์ เนื่องจากความใกล้ชิดกับอียิปต์ ซูดานจึงได้มีส่วนร่วมในประวัติศาสตร์ตะวันออกใกล้ที่กว้างขวาง โดยมีราชวงศ์ที่ 25 ที่สำคัญของอียิปต์ และการกลายเป็นคริสต์ศาสนาของสามอาณาจักรนูเบีย ได้แก่ โนบาเทีย มาคูเรีย และอโลเดียในศตวรรษที่ 6 ผลจากการเปลี่ยนมาเป็นคริสต์ศาสนา ภาษานูเบียเก่าถือเป็นภาษานิโล-ซาฮารันที่เก่าแก่ที่สุดที่ได้รับการบันทึกไว้ (บันทึกแรกสุดมีอายุถึงศตวรรษที่ 8 ในการดัดแปลงจากอักษรคอปติก)

ในขณะที่ศาสนาอิสลามปรากฏอยู่แล้วบนชายฝั่งทะเลแดงซูดานและดินแดนใกล้เคียงตั้งแต่ศตวรรษที่ 7 หุบเขาไนล์ไม่ได้รับการนับถือศาสนาอิสลามจนกระทั่งศตวรรษที่ 14-15 ภายหลังการเสื่อมถอยของอาณาจักรคริสเตียน อาณาจักรเหล่านี้สืบทอดต่อโดยสุลต่านแห่งเซนนาร์ในต้นศตวรรษที่ 16 ซึ่งควบคุมพื้นที่ส่วนใหญ่ของหุบเขาไนล์และทะเลทรายตะวันออก ในขณะที่อาณาจักรดาร์ฟูร์ควบคุมพื้นที่ทางตะวันตกของซูดาน อาณาจักรเล็กๆ สองอาณาจักรเกิดขึ้นในภูมิภาคทางใต้ ได้แก่ อาณาจักรชิลลุกในปี ค.ศ. 1490 และอาณาจักรทาคาลีในปี ค.ศ. 1750 ใกล้กับซูดานใต้ในปัจจุบัน แต่ทั้งภาคเหนือและภาคใต้ถูกมูฮัมหมัด อาลีแห่งอียิปต์ยึดครองในช่วงทศวรรษปี ค.ศ. 1820 การปกครองที่กดขี่ของมูฮัมหมัด อาลีและผู้สืบทอดตำแหน่งต่อจากเขาได้รับการยกย่องในการปลุกปั่นให้เกิดความไม่พอใจต่อผู้ปกครองชาวตุรกี-อียิปต์และอังกฤษ และนำไปสู่การสถาปนารัฐมาห์ดิสต์ ซึ่งก่อตั้งโดยมูฮัมหมัด อาหมัดในปี พ.ศ. 2424

นับตั้งแต่ได้รับเอกราชในปี พ.ศ. 2499 ประวัติศาสตร์ของซูดานมัวหมองเพราะความขัดแย้งภายใน เช่น สงครามกลางเมืองซูดานครั้งที่หนึ่ง (พ.ศ. 2498-2515) สงครามกลางเมืองซูดานครั้งที่สอง (พ.ศ. 2526-2548) สงครามในดาร์ฟูร์ (พ.ศ. 2546-2553) สิ้นสุดด้วยการแยกตัวของซูดานใต้เมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2554 หลังจากนั้นก็เกิดสงครามกลางเมืองอีกครั้งหนึ่ง (พ.ศ. 2556–2563)