Мавлоно Бадриддини Ҳилолӣ

Mavlono Badriddin Ҳilolӣ

Мавлоно Бадриддии Ҳилолӣ тақрибан соли 1470 дар Астарободи Хуросои ба дунё омадааст.

Бадриддин Ҳилолӣ маълумоти ибтидоиро дар зодгоҳи худ гирифта, дар овони ҷавонӣ барои давом додани таҳсили илм ба Ҳирот омада, дар риштаҳои гуногуни дониш касби камол мекунад. Бадриддин Ҳилолӣ суҳбати Мавлоно Абдурраҳмони Ҷомӣ ва Алишер Навоиро дарёфта, таҳти назорату роҳбарии эшон рушду камол ёфтааст.

Соли 1529 Ҳирот аз тарафи Убайдуллоҳхон забт гардид ва Ҳилолӣ ду рубоӣ дар ҳаҷви ӯ гуфт. Убайдуллоҳхон ба Бадриддин Ҳилолӣ душман шуда, бо игвои шоирони дарбор ба қатли ӯ фармон дод. Одамони хон шоирро дастгир намуда, моҳи октябри соли 1529 дар бозори Ҳирот ба қатл расонидаанд.

Аз Бадриддин Ҳилолӣ девони ашъор, ки асосан аз газалу рубоӣ иборат аст ва маснавиҳои «Шоҳу дарвеш», «Сифоту-л-ошиқин» ва «Лайливу Маҷнун» боқӣ мондааст.

ҒАЗАЛИ 1

Зи оби чашми ман гил шуд ба роҳи ишқ манзилҳо, Надонам, то чӣ гулҳо бишкуфад охир аз ип гилҳо. Шикастӣ аҳд, бар дилҳои гамгин сӯхтӣ доғс,

Зиҳӣ доғс, ки то рӯзи қисмат монд бар дилҳо.

Ман аз хубон басс ғамҳои мушкил дидаам, лекин Ғами ҳиҷрон бувад мушкилтарини ҷумла мушкилҳо. Сазад, гар бар сари тобути мо гирянд дар кӯяш,

Чаро к-аз маизили мақсуд барбастсм маҳмилҳо?

Зи тӯфони сиришки худ ба гирдобс гирифторам,

Ки умри нӯҳ гар сбам, набинам рӯйи соҳилҳо.

Чу он маҳ сри агср аст, гирди ӯ нагард, эй дил,

Чаро парвона бояд шуд барои шамъи маҳфилҳо? Ҳилолӣ чун ҳарифи базми риндон шуд, бихон, мутриб: «Ало ё айюҳа-с-соқӣ, адир каъсан ва новилҳо».

РУБОИИ 1

Боз ой, ки аз ҷон асарс нест маро,

Мадҳушаму аз худ хабаре нсст маро.

Хоҳам, ки ба ҷониби ту парвоз кунам,

Аммо чӣ кунам? Болу паре нест маро.